„Wewnętrzny świat myśli oraz zewnętrzny świat zjawisk fizycznych w rzeczywistości nie są oddzielnymi światami lub systemami.”
Niespotykane dotąd zmiany środowiskowe na Ziemi, w tym przełomowe zmiany klimatyczne, będziemy mogli lepiej zrozumieć, gdy spojrzymy na naszą planetę jako na żywy i doskonały system.
Teoria żywych systemów jest zbiorem prac, które opisują, w jaki sposób wszystkie tzw. żywe systemy funkcjonują, rozwijają się, utrzymują i zmieniają. Określenie „żywy system” to metafora, przedstawiająca ożywiony układ części składowych oraz procesów, które stale na siebie oddziałują, z upływem czasu organizują się, rozwijają, zmieniają i łączą. Gdy zaczynamy dostrzegać i rozumieć złożone wewnętrzne połączenia pomiędzy wieloma częściami, z których składa się dany żywy system, nasze zrozumienie świata zaczyna się zmieniać.
Ludzki umysł jest również systemem stale płynących doświadczeń, wspomnień, nawyków, myśli i uczuć, które wpływają na wszystko, z czym mają kontakt. Ta teza została rozwinięta w 1990 roku przez fizyka Davida Bohma, a następnie opublikowana w książce pt. „Myśl jako system” (Thought as a System, Routledge, 1994). Bohm uważa, że rozpad żywego systemu Ziemi został spowodowany brakiem zrozumienia systemowej natury energii naszego umysłu, jaką jest myśl.
Stwierdza on, iż przede wszystkim myśl dzieli rzeczy na części: jednym z problemów związanych z naszym zawężonym i ograniczonym sposobem myślenia jest to, że myśl dzieli rzeczy na kawałki, które nie powinny zostać wyodrębnione. Myśl ludzka fragmentaryzuje wiedzę, w wyniku czego nasz system myślenia pozwala na oddzielanie przyczyn od skutków, na pominięcie połączenia pomiędzy działaniami w górze rzeki a efektami tychże w jej dolnym biegu, na widzenie rzeczy wycinkowo.
Następny ważny aspekt dotyczący działania myśli polega wg Bohma na tym, że myśl wykonuje wiele rzeczy, podczas gdy sama myśl twierdzi, że nic nie robi, że tylko mówi ci, co się dzieje wokół ciebie i to od ciebie zależy, co z tą informacją zrobisz… Ale prawda jest inna, ty nie podejmujesz decyzji, co zrobisz z tą informacją, ponieważ ta informacja wpływa na ciebie, przejmuje władzę nad tobą i to ona przewodzi.
Nie można przesadzić, mówiąc o wpływie ludzkiego myślenia na stale zachodzące niszczenie Ziemi. Uważamy, że my tylko postrzegamy rzeczy i zjawiska takimi, jakie są, a jednak nasze ograniczone myślenie sprawia, że widzimy świat fragmentarycznie, na przykład postrzegamy Ziemię jako magazyn zasobów przeznaczonych do naszej konsumpcji.
Co możemy zrobić, by przerwać ten zaklęty krąg coraz większych podziałów i nieświadomości? Jak możemy usunąć sztuczne granice, które zbudowaliśmy (w naszych umysłach i na świecie), by zobaczyć żywy, połączony układ, system, którego jesteśmy częścią?
Musimy zmienić swoją świadomość
Wewnętrzny świat naszych myśli oraz zewnętrzny świat zjawisk fizycznych w rzeczywistości nie są oddzielnymi światami lub systemami. Są częścią tego samego causa continuum (ciągu przyczynowego). Wszystkie zewnętrzne fizyczne zjawiska mają początek w wewnętrznych subtelnych zjawiskach – naszych doświadczeniach, myślach i uczuciach.
Te subtelne doświadczenia, uczucia i myśli potrafią zmienić nawet długo utrzymywaną świadomość. Na przykład, astronauci i kosmonauci długo wierzyli, że są częścią wielkiego, solidnego, nie do naruszenia i stabilnego świata, aż do momentu, gdy znaleźli się w przestrzeni kosmicznej. Spoglądając przez okno statku kosmicznego, ujrzeli swoją uroczą Ziemię jako małą niebieską kulkę, obracającą się powoli w ogromnym oceanie przestrzeni kosmicznej. Po tym doświadczeniu wielu z nich zaczęło mówić o kruchości Ziemi, jakby była małym statkiem kosmicznym, jednym z wielu.
W tym causa continuum nasza świadomość tworzy w sposób naturalny różne określone postawy, a z tych z kolei płyną w sposób naturalny nasze myśli i uczucia. To nasze postawy sprawiają, że widzimy rzeczy w dany ustalony sposób. Tak jak postrzegamy rzeczy, tak działamy, w rezultacie tworząc określony świat. To jest główny punkt Davida Bohma: nasze myśli zwodzą nas; myślimy, że po prostu postrzegamy rzeczy takimi, jakie są, podczas gdy w rzeczywistości widzimy je takimi, jakie zostały stworzone w naszych umysłach w oparciu o naszą postawę uformowaną niewidocznie, cicho, przez naszą wewnętrzną świadomość.
Dlatego, jeżeli chcemy znaleźć rozwiązania śmiertelnych problemów, przed którymi stoi ludzkość, np. zniszczenie naturalnego środowiska Ziemi, musimy udać się do korzeni przyczyn. Jeżeli chcemy zmienić świat, który jednocześnie stale tworzymy, musimy zacząć od początku continuum, tzn. musimy zacząć świadomie tworzyć prawa, umowy i zasady działań, ponieważ to z tymi działaniami mamy do czynienia na końcu ciągu przyczyn. Powinniśmy zastanowić się, jak zacząć działać na początku continuum, czyli zmienić swoją świadomość, a dopiero potem działalność. I to na skalę światową.
Artykuł autorstwa Brij Mohana (Indie) pochodzi z miesięcznika Purity wydawanego przez Uniwersytet Brahma Kumaris